Rząd Łotwy ogłosił 6 grudnia 2025 roku zakończenie budowy metalowej bariery na granicy z Rosją. Bariera, o długości około 280 kilometrów, ma na celu wzmocnienie bezpieczeństwa kraju i ograniczenie nielegalnej migracji. Decyzja ta wpisuje się w szerszy trend umacniania wschodnich granic Unii Europejskiej, obserwowany w ostatnich latach, szczególnie po rozpoczęciu wojny w Ukrainie.
Kontekst geopolityczny i motywacje Łotwy
Budowa bariery na granicy z Rosją jest bezpośrednim skutkiem pogorszenia stosunków między Łotwą a Rosją po agresji na Ukrainę w lutym 2022 roku. Łotwa, jako państwo członkowskie NATO i UE, zdecydowanie potępiła rosyjską inwazję i udzieliła wsparcia Ukrainie. Kolejny elementem odpowiedzi na zmieniającą się sytuację geopolityczną jest wzmocnienie własnego bezpieczeństwa, a bariera graniczna stanowi kluczowy element tej strategii.
Minister spraw wewnętrznych Łotwy, Rihards Kozlovskis, podkreślił, że realizacja tego projektu stanowi “ważny wkład w bezpieczeństwo mieszkańców Łotwy”. Dodał również, że bariera wzmacnia zdolności łotewskiej straży granicznej w zwalczaniu presji migracyjnej zza wschodniej granicy. Wzrost napięcia na granicy z Białorusią w 2021 roku, kiedy to reżim Aleksandra Łukaszenki wykorzystywał migrantów do destabilizacji sytuacji w regionie, pokazał Łotwie potrzebę skutecznej ochrony granicy.
Szczegóły techniczne i koszty budowy
Bariera na granicy łotewsko-rosyjskiej składa się z metalowych paneli, zwieńczonych drutem kolczastym. W ostatniej fazie prac, władze Łotwy skupiły się na terenach podmokłych i trudno dostępnych, co wymagało zastosowania specjalistycznych technologii i materiałów. Kolejny etap prac obejmował budowę ścieżek patrolowych, kładek i innych rozwiązań inżynieryjnych, a także instalację systemów technologicznych, takich jak kamery termowizyjne i czujniki ruchu.
Łączny koszt budowy bariery nie został oficjalnie podany, jednak szacuje się, że wyniósł on kilkadziesiąt milionów euro. Finansowanie projektu pochodziło z budżetu państwa oraz funduszy Unii Europejskiej. Rząd Łotwy argumentuje, że inwestycja ta jest niezbędna dla zapewnienia bezpieczeństwa i stabilności kraju.
Łotwa nie jest jedyna: Trend umacniania wschodnich granic
Łotwa nie jest jedynym krajem, który podejmuje kroki w celu umocnienia swojej wschodniej granicy. W 2024 roku Łotwa ukończyła budowę 173-kilometrowej bariery na granicy z Białorusią. Podobne działania podejmuje Finlandia, która zdecydowała o zabezpieczeniu około 200 kilometrów (15%) swojej granicy z Rosją metalową barierą o wysokości 3,5 metra. Kolejny przykład to Polska, która od 2022 roku umacnia granicę z rosyjskim obwodem kaliningradzkim, budując tymczasową zaporę z concertiny.
Polska planuje również budowę stałej zapory antydronowej na wschodniej granicy, której koszt szacowany jest na 2 miliardy euro. Wiceminister obrony narodowej, Cezary Tomczyk, poinformował, że zapora ta będzie gotowa w ciągu dwóch lat. Te działania pokazują, że państwa wschodniej flanki NATO i UE traktują bezpieczeństwo graniczne jako priorytet.
Skutki i perspektywy na przyszłość
Zakończenie budowy bariery na granicy łotewsko-rosyjskiej ma istotne konsekwencje dla bezpieczeństwa Łotwy i regionu. Bariera ma ograniczyć nielegalną migrację, przemyt i inne przestępstwa transgraniczne. Kolejny efekt to zwiększenie poczucia bezpieczeństwa wśród mieszkańców Łotwy.
Jednak budowa bariery może również prowadzić do eskalacji napięcia między Łotwą a Rosją. Rosyjskie władze potępiły budowę bariery, nazywając ją “antyruską” i “nieprzyjazną”. Istnieje ryzyko, że Rosja podejmie działania odwetowe, takie jak zwiększenie aktywności wojskowej w pobliżu granicy lub próby destabilizacji sytuacji w Łotwie.
Władze Łotwy podkreślają, że bariera jest elementem szerszej strategii bezpieczeństwa, która obejmuje również wzmocnienie współpracy z partnerami międzynarodowymi, takimi jak NATO i UE. Planowana jest również rozbudowa infrastruktury towarzyszącej przy granicy z Rosją w latach 2026-2027, obejmująca ścieżki patrolowe, kładki i inne rozwiązania inżynieryjne, a także instalacje systemów technologicznych. Kolejny krok to modernizacja wyposażenia straży granicznej i zwiększenie liczby funkcjonariuszy.
Kolejny aspekt, który należy wziąć pod uwagę, to wpływ budowy bariery na relacje z Rosją. Czy bariera doprowadzi do dalszej izolacji Rosji, czy też może stać się punktem wyjścia do dialogu? Odpowiedź na to pytanie zależy od wielu czynników, w tym od polityki Rosji i reakcji społeczności międzynarodowej.
Budowa bariery na granicy łotewsko-rosyjskiej jest przykładem tego, jak państwa wschodniej flanki UE reagują na zmieniającą się sytuację geopolityczną. Kolejny trend to wzmocnienie współpracy w zakresie bezpieczeństwa granicznego i wymiany informacji między państwami członkowskimi UE. W przyszłości możemy spodziewać się dalszych inwestycji w infrastrukturę graniczną i rozwój technologii służących do ochrony granic.
Wzrost wydatków na bezpieczeństwo graniczne jest nieunikniony w obecnej sytuacji geopolitycznej. Państwa muszą być przygotowane na różne scenariusze i inwestować w technologie i infrastrukturę, które pozwolą im skutecznie chronić swoje granice. Kolejny wyzwaniem jest znalezienie równowagi między ochroną granic a poszanowaniem praw człowieka i zasad humanitarnych.
