Cukrzyca, choroba metaboliczna dotykająca miliony ludzi na całym świecie, coraz częściej wiązana jest z ryzykiem wystąpienia innych poważnych schorzeń. Nowe badania, opublikowane 6 grudnia 2025 roku w prestiżowym czasopiśmie Neurology, sugerują, że leki z grupy GLP-1, powszechnie stosowane w leczeniu cukrzycy typu 2, mogą potencjalnie zmniejszać ryzyko rozwoju padaczki u osób z tą chorobą.
Kto jest zagrożony i dlaczego?
Osoby z cukrzycą są statystycznie bardziej narażone na rozwój padaczki niż osoby bez tej choroby. Naukowcy szacują, że ryzyko to jest zwiększone o około 15-20%. Przyczyn tego związku jest kilka. Po pierwsze, zaburzenia metaboliczne, charakterystyczne dla cukrzycy, mogą wpływać na funkcjonowanie mózgu. Po drugie, wahania poziomu glukozy we krwi mogą prowadzić do uszkodzeń neuronalnych. Ponadto, choroby sercowo-naczyniowe, często współwystępujące z cukrzycą, również mogą zwiększać podatność na rozwój padaczki. Wreszcie, przewlekły stan zapalny, typowy dla cukrzycy, może negatywnie wpływać na zdrowie mózgu.
Badanie: Analiza Danych Ponad 450 Tysięcy Osób
Badanie, którego wyniki opublikowano 6 grudnia 2025 roku, objęło analizą dane z amerykańskiej bazy zdrowotnej, obejmującej ponad 450 000 dorosłych osób z cukrzycą typu 2. Żaden z uczestników badania nie miał wcześniej zdiagnozowanej padaczki ani nie doświadczał napadów drgawkowych. Pacjenci zostali podzieleni na dwie grupy: jedna grupa otrzymała leki z grupy GLP-1 (takie jak semaglutyd, liraglutyd czy dulaglutyd), a druga grupa przyjmowała inhibitory DPP-4, inną grupę leków przeciwcukrzycowych. Obie grupy były obserwowane przez co najmniej pięć lat, a naukowcy monitorowali, u ilu osób rozwinęła się padaczka.
Wyniki: Leki GLP-1 a Ryzyko Padaczki
W trakcie pięcioletniej obserwacji, padaczka została zdiagnozowana u 2,35% osób leczonych lekami GLP-1 oraz u 2,41% pacjentów przyjmujących inhibitory DPP-4. Analiza statystyczna wykazała, że osoby leczone lekami GLP-1 miały o 16% niższe ryzyko rozwoju padaczki, po uwzględnieniu takich czynników jak wiek, nadciśnienie tętnicze i choroby sercowo-naczyniowe. Szczególnie silny związek z obniżonym ryzykiem padaczki zaobserwowano w przypadku semaglutydu, jednego z najczęściej stosowanych leków z grupy GLP-1.
Jak leki GLP-1 mogą chronić mózg?
Naukowcy spekulują, że leki GLP-1 mogą mieć działanie neuroprotekcyjne, wykraczające poza kontrolę poziomu glukozy we krwi. Coraz więcej danych sugeruje, że leki te mogą wpływać na procesy zapalne i metaboliczne w mózgu, co potencjalnie przekłada się na niższe ryzyko chorób neurologicznych. Leki GLP-1 mogą również poprawiać przepływ krwi do mózgu i chronić neurony przed uszkodzeniami. Dodatkowo, niektóre badania wskazują, że leki te mogą stymulować neurogenezę, czyli powstawanie nowych komórek nerwowych.
Ograniczenia badania i przyszłe badania
Należy podkreślić, że badanie miało charakter obserwacyjny, co oznacza, że nie dowodzi ono bezpośrednio, że leki GLP-1 chronią przed padaczką. Badanie wykazało jedynie statystyczną zależność, która wymaga potwierdzenia w dalszych, randomizowanych badaniach klinicznych. Naukowcy zwracają uwagę na kilka ograniczeń analizy, w tym brak danych dotyczących predyspozycji genetycznych, wywiadu rodzinnego padaczki oraz nawyków, takich jak spożycie alkoholu. Ponadto, nie można wykluczyć, że na wyniki badania mogły wpłynąć inne czynniki, które nie zostały uwzględnione w analizie.
Cukrzyca a zdrowie mózgu: Nowe perspektywy
Wyniki tego badania otwierają nowe perspektywy w zrozumieniu związku między cukrzycą a zdrowiem mózgu. Dotychczas koncentrowano się głównie na wpływie cukrzycy na choroby sercowo-naczyniowe i powikłania mikroangiopatyczne, takie jak retinopatia i nefropatia. Teraz coraz więcej uwagi poświęca się potencjalnemu wpływowi cukrzycy na funkcje poznawcze i ryzyko chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera i choroba Parkinsona. Leczenie cukrzycy, w tym stosowanie leków GLP-1, może okazać się ważnym elementem profilaktyki chorób mózgu.
Profilaktyka padaczki u osób z cukrzycą
Niezależnie od potencjalnych korzyści leków GLP-1, kluczowa w profilaktyce padaczki u osób z cukrzycą pozostaje kontrola poziomu glukozy we krwi, regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta i unikanie palenia tytoniu. Ważne jest również regularne monitorowanie ciśnienia krwi i poziomu cholesterolu, a także wczesne wykrywanie i leczenie chorób sercowo-naczyniowych. Osoby z cukrzycą powinny również unikać sytuacji, które mogą zwiększać ryzyko urazów głowy, takich jak upadki i wypadki komunikacyjne.
Cukrzyca to choroba, która wymaga kompleksowego podejścia do leczenia i profilaktyki. Oprócz kontroli poziomu glukozy we krwi, ważne jest również dbanie o zdrowie serca, nerek, oczu i mózgu. Nowe badania sugerują, że leki GLP-1 mogą mieć dodatkowe korzyści zdrowotne, w tym potencjalne zmniejszenie ryzyka rozwoju padaczki. Jednakże, potrzebne są dalsze badania, aby potwierdzić te wyniki i ustalić optymalne strategie leczenia.
Cukrzyca to nie tylko problem cukru. Stawką jest także układ nerwowy. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie cukrzycy mogą pomóc w zapobieganiu poważnym powikłaniom, w tym padaczce. Pamiętaj o regularnych badaniach kontrolnych i konsultacjach z lekarzem.
