Zapadł przełomowy wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, który jednoznacznie wskazuje, że Federacja Rosyjska jest winna łamania praw człowieka w Ukrainie po roku 2014. Mowa o szeregu okrucieństw, w tym o zestrzeleniu samolotu pasażerskiego, pozbawianiu życia cywilów, stosowaniu tortur i uprowadzeniach dzieci.
Agencja Associated Press podkreśliła, że jest to precedens – po raz pierwszy międzynarodowy sąd uznał odpowiedzialność **rosja** w związku ze zestrzeleniem malezyjskiego samolotu pasażerskiego nad Donbasem 17 lipca 2014 roku. W wyniku tej tragedii zginęło aż 298 osób. **Wyrok ten rzuca nowe światło na rolę Rosji w konflikcie ukraińskim i może mieć dalekosiężne konsekwencje prawne i polityczne.**
Rosja odpowie za zbrodnie w Ukrainie?
Europejski Trybunał Praw Człowieka rozpatrywał sprawę, która łączyła cztery skargi przeciwko **rosja**. Trzy z nich zostały wniesione przez Ukrainę w latach 2014 i 2022 i dotyczyły naruszeń praw człowieka po 2014 roku na terenach kontrolowanych przez prorosyjskich separatystów oraz naruszeń po 2022 roku, czyli po pełnowymiarowej inwazji Rosji. Dodatkowo, rozpatrzono skargę wniesioną przez Holandię, dotyczącą zestrzelenia boeinga, strąconego rakietą odpaloną z terenów kontrolowanych przez separatystów.
Sąd orzekł, że w przypadku zestrzelenia samolotu doszło do złamania między innymi artykułów Europejskiej Konwencji Praw Człowieka – mówiącego o prawie do życia (art. 2) i zakładającego prawo do skutecznego środka odwoławczego w przypadku naruszeń konwencji (art. 13). Wyrok ETPCz jest ważnym krokiem w kierunku sprawiedliwości dla ofiar konfliktu w Ukrainie.
Jakie naruszenia przypisuje się Rosji?
ETPCz uznał istnienie na terenach kontrolowanych przez separatystów bądź (od 2022 r.) okupowanych przez Rosję praktyk administracyjnych, które skutkowały łamaniem licznych praw człowieka przewidzianych w konwencji. Mowa o takich działaniach, jak przymusowe przemieszczanie ludności, zabijanie cywilów i wojskowych ukraińskich poza operacjami bojowymi, a także tortury oraz przypadki niszczenia, plądrowania i odbierania mienia. **Sąd podkreślił, że te działania były systematyczne i stanowiły poważne naruszenie prawa międzynarodowego.**
Pozwane państwo „powinno bezzwłocznie uwolnić, bądź bezpiecznie przekazać wszystkie osoby, które zostały pozbawione wolności na terytorium Ukrainy znajdującym się pod okupacją Rosji bądź sił kontrolowanych przez Rosję” – oświadczył ETPCz. Ponadto, nakazał **rosja** współpracę w celu „ustanowienia międzynarodowego i niezależnego mechanizmu”, zapewniającego jak najszybszą identyfikację „wszystkich dzieci przewiezionych z Ukrainy do Rosji i na tereny kontrolowane przez Rosję”.
Rosja odpowiada za działania separatystów?
Sąd powtórzył, że uznaje, iż wydarzenia, do których doszło po 2014 roku na terenach kontrolowanych przez separatystów podlegają jurysdykcji rosyjskiej w znaczeniu, o którym mówi art. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Oznacza to, że rosja zobowiązana jest do zapewnienia osobom podlegającym jej jurysdykcji praw przewidzianych w dokumencie. Z decyzji sądu wynika, że uznał on **Rosję** za odpowiedzialną za to, co działo się na terenach pod kontrolą separatystów.
Międzynarodowy trybunał uznał odpowiedzialność państwa rosyjskiego za zestrzelenie pasażerskiego samolotu. Warto pamiętać, że Ukraina uderzyła w rosyjskie lotnisko wojskowe, co możesz zobaczyć tutaj, a o sytuacji w Donbasie więcej dowiesz się tutaj. Choć w Strasburgu nie było przedstawiciela Rosji, ETPCz rozpatruje skargi wniesione przed jej wycofaniem się z konwencji i uznaje, że odpowiada ona za naruszenia popełnione do września 2022 roku.
