Przywódcy państw członkowskich Unii Europejskiej rozpoczęli intensywne negocjacje dotyczące przyszłego finansowania Ukrainy, w atmosferze rosnącego napięcia i pilności. Szczyt w Brukseli, który rozpoczął się 6 grudnia 2025 roku, uznawany jest przez dyplomatów za kluczowy moment, który może zadecydować o stabilności Ukrainy i pozycji Europy na arenie międzynarodowej. Według raportu brytyjskiego magazynu “The Economist”, Kijów może stanąć w obliczu bankructwa już w marcu lub kwietniu 2026 roku, co dodatkowo zwiększa presję na europejskich decydentów.
Kluczowe wyzwania dla europejskich przywódców
Sytuacja finansowa Ukrainy jest krytyczna, a dalsze wsparcie z Unii Europejskiej jest niezbędne do utrzymania jej zdolności do obrony i funkcjonowania państwa. Jednak osiągnięcie porozumienia w sprawie mechanizmu finansowania napotyka na poważne przeszkody. Różnice zdań między państwami członkowskimi, dotyczące zarówno wysokości wsparcia, jak i sposobu jego pozyskania, utrudniają znalezienie kompromisu. Przewodniczący Rady Europejskiej, Antonio Costa, zadeklarował, że nie dopuści do zakończenia szczytu bez wypracowania konkretnego rozwiązania.
Manfred Weber, szef Europejskiej Partii Ludowej (EPP), podkreślił konieczność wysłania jasnego sygnału wsparcia dla Ukrainy, zwłaszcza w obliczu zbliżającej się zimy. Przywódcy EPP opowiadają się za zdecydowanymi działaniami, które zapewnią Ukrainie stabilność finansową i polityczną. Jednakże, osiągnięcie konsensusu w tej sprawie wymaga uwzględnienia interesów i obaw wszystkich państw członkowskich.
Stawka jest wysoka nie tylko dla Ukrainy, ale również dla samej Unii Europejskiej. Brak skutecznego wsparcia dla Kijowa może prowadzić do wzrostu krytyki wobec UE, oskarżając ją o słabość i brak zdecydowania. Ponadto, osłabienie pozycji Ukrainy może negatywnie wpłynąć na rozmowy o ewentualnym zawieszeniu broni i doprowadzić do eskalacji konfliktu.
Kontrowersyjna propozycja wykorzystania zamrożonych aktywów rosyjskich
Jedną z głównych propozycji, rozważanych przez Komisję Europejską i popieraną przez większość państw członkowskich, jest wykorzystanie zamrożonych od 2022 roku aktywów rosyjskiego banku centralnego, o łącznej wartości 210 miliardów euro. Przywódcy Komisji Europejskiej argumentują, że jest to sprawiedliwy sposób na obciążenie Rosji kosztami wojny i zapewnienie Ukrainie niezbędnego finansowania. Największa część tych aktywów, około 185 miliardów euro, znajduje się w belgijskiej instytucji finansowej Euroclear w Brukseli.
Początkowo rząd Niemiec wyrażał silny sprzeciw wobec tego pomysłu, powołując się na obawy prawne związane z naruszeniem immunitetu państwowego. Jednakże, we wrześniu 2025 roku, kanclerz Friedrich Merz nagle zmienił stanowisko i stanął na czele ruchu na rzecz wykorzystania zamrożonych aktywów. Zmiana ta wynikała z rosnącej presji wewnętrznej i zewnętrznej, a także z przekonania, że jest to jedyny sposób na zapewnienie Ukrainie wystarczającego wsparcia finansowego.
Proponowany mechanizm zakłada wykorzystanie zamrożonych środków bez faktycznego wywłaszczania Rosji, co miałoby minimalizować ryzyko prawne. Komisja Europejska opracowała koncepcję “pożyczki reparacyjnej”, zgodnie z którą 90 miliardów euro z zamrożonych aktywów miałoby zostać przekazane Ukrainie w formie nieoprocentowanej pożyczki. Przywódcy Komisji Europejskiej podkreślają, że taka pożyczka byłaby szybko dostępna, odpowiadałaby oczekiwaniom opinii publicznej i pozwoliłaby uniknąć kontrowersyjnego wspólnego zadłużenia na finansowanie Ukrainy.
Sprzeciw Belgii i komplikacje prawne
Rząd belgijski od miesięcy sprzeciwia się pomysłowi wykorzystania zamrożonych aktywów rosyjskich, obawiając się konsekwencji prawnych i potencjalnych odwetów ze strony Rosji. Sprzeciw ten doprowadził do napięć podczas szczytu UE w październiku 2025 roku. Belgia argumentuje, że wykorzystanie zamrożonych aktywów może naruszyć międzynarodowe prawo i stworzyć niebezpieczny precedens. Przywódcy Belgii podkreślają również, że Euroclear, jako instytucja finansowa, nie powinna być narażona na ryzyko prawne związane z tak kontrowersyjną operacją.
Ponadto, istnieje obawa, że wykorzystanie zamrożonych aktywów może utrudnić przyszłe rozmowy o zawieszeniu broni i doprowadzić do dalszej eskalacji konfliktu. Rosja z pewnością potraktuje to jako akt agresji i może odpowiedzieć kontr-sankcjami. Przywódcy niektórych państw członkowskich obawiają się, że taka sytuacja może pogorszyć relacje z Rosją i utrudnić znalezienie pokojowego rozwiązania konfliktu.
Sytuacja jest skomplikowana i wymaga znalezienia kompromisu, który uwzględni interesy wszystkich stron. Przywódcy UE muszą podjąć trudną decyzję, która będzie miała dalekosiężne konsekwencje dla Ukrainy, Europy i całego świata. Przyszłość Ukrainy i stabilność kontynentu zależą od ich zdolności do osiągnięcia porozumienia.
Ostateczny wynik szczytu w Brukseli pozostaje niepewny. Negocjacje są trudne i wymagają kompromisów ze strony wszystkich państw członkowskich. Jedno jest pewne: decyzja podjęta w najbliższych dniach będzie miała kluczowe znaczenie dla przyszłości Ukrainy i pozycji Europy na arenie międzynarodowej.
