Prewencja przed potencjalnym konfliktem z Rosją i Białorusią to kluczowy element strategii bezpieczeństwa NATO na wschodniej flance. W tym kontekście, 6 grudnia 2025 roku, w Malborku odbyło się spotkanie wiceministra obrony narodowej Pawła Zalewskiego z niemieckim odpowiednikiem, Nilsem Schmidem, podczas którego potwierdzono zaangażowanie Bundeswehry w operację “Tarcza Wschód” na terenie Polski. Działania te mają na celu wzmocnienie obrony lądowej Polski, szczególnie w rejonach graniczących z Obwodem Kaliningradzkim i Białorusią.
Operacja “Tarcza Wschód”: Rozszerzenie zakresu działań
Operacja “Tarcza Wschód” została zainicjowana w maju 2024 roku i początkowo skupiała się na wzmocnieniu polskiej przestrzeni powietrznej. Od listopada 2024 roku Niemcy aktywnie uczestniczą w ochronie polskiego nieba, rozmieszczając systemy obrony przeciwlotniczej Patriot w rejonie Rzeszowa. W grudniu 2025 roku dołączyła do tego para dyżurna niemieckiego lotnictwa, stacjonująca w Malborku, zlokalizowana zaledwie 60 km od rosyjskiego Obwodu Kaliningradzkiego. Prewencja w zakresie obrony powietrznej była dotychczas priorytetem, jednak najnowsze decyzje wskazują na rozszerzenie zakresu operacji o działania lądowe.
Zgodnie z informacjami przekazanymi przez polskiego wiceministra obrony narodowej, od kwietnia 2026 roku niemieccy saperzy rozpoczną prace nad budową umocnień granicznych. Będą to zapory przeciwpancerne, okopy oraz inne elementy infrastruktury mające na celu spowolnienie i utrudnienie potencjalnego ataku. Rzecznik niemieckiego Ministerstwa Obrony potwierdził, że w operacji weźmie udział średnia dwucyfrowa liczba żołnierzy Bundeswehry, zarówno z wojsk lądowych, jak i jednostek wsparcia. Misja, według obecnych planów, potrwa do końca 2027 roku.
Dlaczego Niemcy angażują się w “Tarczę Wschód”?
Decyzja o wzmocnieniu polskiej granicy przez Bundeswehrę jest bezpośrednim odzwierciedleniem zmieniającej się sytuacji geopolitycznej w regionie. Rosyjska agresja na Ukrainę i destabilizująca polityka Białorusi zwiększyły poczucie zagrożenia wśród państw wschodniej flanki NATO. Niemcy, jako jeden z kluczowych członków Sojuszu, dostrzegają potrzebę wzmocnienia zdolności obronnych Polski, aby skutecznie odstraszyć potencjalnego agresora. Prewencja w tym kontekście oznacza nie tylko gotowość do obrony, ale także wysłanie jasnego sygnału Rosji i Białorusi, że jakiekolwiek działania agresywne spotkają się z zdecydowaną reakcją.
Minister Obrony Niemiec, Boris Pistorius, podkreśla, że celem operacji jest wzmocnienie obrony lądowej Polski przed potencjalnym atakiem ze strony Rosji lub Białorusi. Niemiecka obecność wojskowa ma stanowić dodatkowy element odstraszania i zwiększyć bezpieczeństwo Polski. Ważne jest podkreślenie, że działania Bundeswehry w Polsce nie mają charakteru bojowego. Resort obrony w Berlinie wyjaśnia, że misja nie wymaga mandatu Bundestagu, ponieważ nie jest to misja bojowa w rozumieniu ustawy o udziale parlamentu, a niemieccy żołnierze nie będą narażeni na bezpośrednie zagrożenie wynikające z działań zbrojnych. Prewencja opiera się więc na działaniach inżynieryjnych i wsparciu logistycznym, a nie na bezpośrednim zaangażowaniu w potencjalne działania bojowe.
Aspekt prawny i polityczny zaangażowania Bundeswehry
Brak konieczności uzyskania mandatu Bundestagu dla tej konkretnej misji budzi pewne kontrowersje w niemieckiej debacie publicznej. Krytycy wskazują, że zaangażowanie Bundeswehry w budowę umocnień granicznych, nawet jeśli nie wiąże się z bezpośrednim zagrożeniem życia żołnierzy, stanowi istotny krok w kierunku militaryzacji polityki zagranicznej Niemiec. Zwolennicy argumentują natomiast, że w obecnej sytuacji geopolitycznej konieczne jest elastyczne podejście do kwestii prawnych i politycznych, aby skutecznie reagować na zagrożenia. Prewencja wymaga bowiem szybkiego i zdecydowanego działania, a procedury parlamentarne mogą być zbyt czasochłonne.
Należy również zauważyć, że zaangażowanie Niemiec w operację “Tarcza Wschód” ma również wymiar symboliczny. Wzmocnienie polskiej granicy przez Bundeswehrę jest wyrazem solidarności z Polską i potwierdzeniem zaangażowania Niemiec w bezpieczeństwo wschodniej flanki NATO. To z kolei może przyczynić się do wzmocnienia więzi transatlantyckich i zwiększenia wiarygodności Sojuszu. Prewencja w tym sensie to także działanie dyplomatyczne, mające na celu wzmocnienie pozycji NATO na arenie międzynarodowej.
Skutki i perspektywy operacji “Tarcza Wschód”
Wpływ operacji “Tarcza Wschód” na bezpieczeństwo Polski i regionu będzie widoczny w perspektywie średnio- i długoterminowej. Wzmocnienie infrastruktury granicznej i obecność niemieckich żołnierzy z pewnością zwiększą zdolności obronne Polski i podniosą morale społeczeństwa. Jednocześnie, operacja ta może przyczynić się do eskalacji napięcia w relacjach z Rosją i Białorusią. Prewencja nie zawsze jest w stanie uniknąć konfliktu, ale może zwiększyć koszty potencjalnej agresji i zniechęcić potencjalnego agresora do podjęcia ryzyka.
Przyszłość operacji “Tarcza Wschód” zależy od rozwoju sytuacji geopolitycznej w regionie. W przypadku dalszej eskalacji konfliktu na Ukrainie lub wzrostu destabilizacji na Białorusi, można spodziewać się dalszego wzmocnienia obecności wojsk NATO w Polsce. Niemcy, jako kluczowy partner Polski w Sojuszu, będą odgrywać w tym procesie istotną rolę. Prewencja będzie nadal priorytetem, a działania takie jak budowa umocnień granicznych i wzmocnienie zdolności obronnych Polski będą kontynuowane.
Podsumowując, zaangażowanie Bundeswehry w operację “Tarcza Wschód” jest ważnym krokiem w kierunku wzmocnienia bezpieczeństwa Polski i wschodniej flanki NATO. Działania te mają na celu odstraszenie potencjalnego agresora i wysłanie jasnego sygnału, że jakiekolwiek działania agresywne spotkają się z zdecydowaną reakcją. Prewencja jest kluczowym elementem strategii bezpieczeństwa NATO i wymaga stałego zaangażowania wszystkich członków Sojuszu.
