Cały proces modernizacji polskiej armii, który nabrał tempa po 2022 roku, charakteryzuje się niezwykłą dywersyfikacją źródeł uzbrojenia. Polska stała się jednym z nielicznych krajów na świecie, który realizuje tak rozległe zakupy od tak wielu dostawców, rozproszonych geograficznie po całym globie. Ten trend budzi pytania o efektywność kosztową, niezależność strategiczną oraz możliwości transferu technologii.
Skala i Charakter Zbrojeń po 2022 Roku
Po agresji Rosji na Ukrainę w lutym 2022 roku, Polska zdecydowanie zwiększyła wydatki na obronność, dążąc do szybkiej modernizacji i wzmocnienia zdolności obronnych. Według danych Ministerstwa Obrony Narodowej (MON), w latach 2023-2024 wartość podpisanych kontraktów zbrojeniowych przekroczyła 150 miliardów złotych. Cały ten proces jest bezprecedensowy w skali powojennej historii Polski. Wzrost nakładów na obronność jest odpowiedzią na zmieniającą się sytuację geopolityczną i potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa państwa.
Charakterystyczną cechą obecnej polityki zbrojeniowej jest unikanie uzależnienia od jednego dostawcy. Polska realizuje zakupy od firm z USA, Korei Południowej, Szwecji, Izraela, Tajwanu, a także rozwija własną produkcję zbrojeniową. Ten model, choć kosztowny, ma na celu zwiększenie odporności na potencjalne zakłócenia w dostawach i zapewnienie dostępu do najnowocześniejszych technologii. W 2024 roku, według informacji przekazanych przez MON, cały budżet obronny wzrósł o 7,8% w porównaniu do roku poprzedniego.
Kluczowi Dostawcy i Zakupy
Największymi dostawcami uzbrojenia dla Polski w ostatnich latach są Stany Zjednoczone i Korea Południowa. Z USA Polska pozyskuje m.in. czołgi Abrams, systemy artylerii rakietowej HIMARS oraz kołowe wozy opancerzone Stryker. Kontrakty z USA obejmują również zakup śmigłowców wielozadaniowych Sikorsky Black Hawk. Wartość kontraktów z USA przekracza 50 miliardów złotych. Z Korei Południowej Polska zamawia czołgi K2 Black Panther, armatohaubice K9A1 Thunder oraz systemy przeciwlotnicze. Cały pakiet zamówień z Korei Południowej szacowany jest na ponad 40 miliardów złotych.
Wzrost znaczenia Szwecji w polskim zbrojeniu jest widoczny w zamówieniu na trzy okręty podwodne typu A26. Kontrakt z Saabem, podpisany 6 grudnia 2023 roku, obejmuje również transfer technologii i możliwość produkcji komponentów w Polsce. Izrael dostarcza Polsce radary brzegowe oraz systemy walki elektronicznej. Polska zwiększyła również zakupy dronów z Tajwanu, nabywając nawet połowę ich produkcji. Ponadto, trwają rozmowy z Francją w sprawie potencjalnych zakupów samolotów transportowych i systemów obrony powietrznej. Cały ten wachlarz dostawców świadczy o strategicznej decyzji o dywersyfikacji źródeł uzbrojenia.
Polski Przemysł Zbrojeniowy w Kontekście Globalnych Zakupów
Równolegle do zakupów zagranicznych, Polska inwestuje w rozwój własnego przemysłu zbrojeniowego. Produkowane w Polsce armatohaubice Krab są kluczowym elementem wyposażenia artylerii. Trwa również produkcja wozów bojowych Borsuk oraz budowa fregat z programu “Miecznik” w Stoczni Gdynia. W Świdniku wytwarzane są śmigłowce AW149 włoskiego koncernu Leonardo, ale z udziałem polskich podwykonawców. Cały ten proces ma na celu wzmocnienie krajowego potencjału obronnego i zmniejszenie zależności od importu.
Polskie spółki, takie jak WB Group, odgrywają coraz większą rolę w dostarczaniu nowoczesnych technologii wojskowych, w tym dronów i systemów bezzałogowych. Jednak kluczowym wyzwaniem jest “polonizacja” umów z zagranicznymi koncernami, czyli transfer technologii i rozwój własnej produkcji. Doświadczenia z offsetem związanym z zakupem samolotów F-16 pokazały, że ten proces może być trudny i wymaga ścisłej kontroli. Cały nacisk kładziony jest na uzyskanie realnego transferu technologii, a nie tylko formalnych zobowiązań.
Wyzwani i Perspektywy Dywersyfikacji
Dywersyfikacja dostaw uzbrojenia niesie ze sobą zarówno korzyści, jak i wyzwania. Z jednej strony, zmniejsza zależność od jednego dostawcy i zwiększa odporność na zakłócenia w dostawach. Z drugiej strony, wymaga koordynacji różnych systemów uzbrojenia i szkolenia personelu w obsłudze sprzętu pochodzącego z różnych źródeł. Ponadto, koszty zakupu i integracji sprzętu z różnych krajów mogą być wyższe niż w przypadku zakupu od jednego dostawcy. Cały ten proces wymaga starannego planowania i zarządzania.
Kluczowym elementem strategii zbrojeniowej Polski jest uzyskanie transferu technologii i rozwój własnej produkcji. W przypadku czołgów K2 Black Panther, umowa przewiduje produkcję licencyjną w zakładach Bumar-Łabędy w Gliwicach. Podobnie, w przypadku okrętów podwodnych typu A26, Szwecja zobowiązała się do transferu technologii i współpracy w zakresie produkcji komponentów w Polsce. Cały ten proces ma na celu stworzenie silnego i niezależnego przemysłu zbrojeniowego, zdolnego do zaspokojenia potrzeb obronnych kraju.
Długoterminowa strategia zbrojeniowa Polski zakłada zwiększenie wydatków na obronność do 3% PKB w 2026 roku. Inwestycje w nowoczesne uzbrojenie i rozwój własnego przemysłu zbrojeniowego są kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa państwa w zmieniającym się środowisku geopolitycznym. Cały ten proces wymaga jednak konsekwencji, transparentności i efektywnego zarządzania.
