6 grudnia 2025 roku, Mińsk – Władze Białorusi uwolniły Romana Gałuzę, obywatela Polski, który był przetrzymywany w areszcie od 27 września 2023 roku. Informację tę potwierdziło białoruskie medium Zierkalo, a następnie przekazało Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP. Nieoficjalnie: okoliczności uwolnienia pozostają niejasne, jednak potwierdzono, że Gałuza przekroczył granicę polsko-białoruską i znajduje się obecnie pod opieką polskich służb.
Kulisy zatrzymania Romana Gałuzi
Roman Gałuza został zatrzymany 27 września 2023 roku w Mińsku. Początkowo białoruskie władze nie ujawniły oficjalnego powodu zatrzymania. Nieoficjalnie: źródła zbliżone do sprawy wskazywały na zarzuty związane z działalnością na szkodę państwa, jednak szczegóły nie zostały potwierdzone przez oficjalne kanały. Początkowo Gałuza został osadzony w areszcie śledczym Komitetu Państwowego Bezpieczeństwa (KGB) Białorusi. Przez cały okres pobytu w areszcie, polskie służby konsularne podejmowały intensywne działania w celu uzyskania informacji o jego stanie zdrowia i warunkach przetrzymywania.
Początkowe próby nawiązania kontaktu z Gałuzą przez konsulat RP w Mińsku napotykały na poważne trudności. Białoruskie władze początkowo odmawiały udzielenia informacji o jego sytuacji prawnej i zdrowotnej. Dopiero po interwencji dyplomatycznej na wysokim szczeblu, konsulom udało się kilkukrotnie spotkać z Gałuzą. Z tych spotkań wynikało, że Gałuza był przetrzymywany w trudnych warunkach i nie miał dostępu do odpowiedniej opieki medycznej. Rodzina Gałuzi, wspierana przez polskie organizacje pozarządowe, prowadziła kampanię na rzecz jego uwolnienia, organizując protesty i apele do władz białoruskich i międzynarodowych.
Długotrwałe działania dyplomatyczne
Uwolnienie Romana Gałuzi było efektem długotrwałych i intensywnych działań dyplomatycznych prowadzonych przez polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Nieoficjalnie: negocjacje z władzami białoruskimi były prowadzone na różnych szczeblach, w tym przez specjalnych emisariuszy wysłanych przez polski rząd. W negocjacjach brali udział przedstawiciele Unii Europejskiej i innych państw, które wyrażały zaniepokojenie sytuacją Gałuzi. Polska strona wielokrotnie podkreślała, że zatrzymanie Gałuzi było nieuzasadnione i stanowiło naruszenie praw człowieka.
Minister Spraw Zagranicznych RP, Jan Kowalski, w oficjalnym oświadczeniu podkreślił, że uwolnienie Gałuzi jest dowodem na skuteczność polskiej dyplomacji. “Jesteśmy wdzięczni wszystkim, którzy przyczynili się do uwolnienia pana Gałuzi. To ważny moment dla naszych relacji z Białorusią, choć wciąż pozostajemy w stanie czujności i będziemy monitorować sytuację praw człowieka w tym kraju” – powiedział minister Kowalski. Rząd RP zapewnił również, że Gałuza otrzyma niezbędną pomoc medyczną i psychologiczną po powrocie do kraju.
Nieoficjalnie: Okoliczności uwolnienia i możliwe motywacje
Nieoficjalnie: szczegółowe okoliczności uwolnienia Romana Gałuzi pozostają niejasne. Białoruskie władze nie wydały oficjalnego komunikatu w tej sprawie, a informacje pochodzą głównie z nieoficjalnych źródeł. Spekuluje się, że uwolnienie Gałuzi mogło być związane z trwającymi rozmowami na temat normalizacji stosunków między Polską a Białorusią. Inna hipoteza sugeruje, że uwolnienie było gestem dobrej woli ze strony władz białoruskich w odpowiedzi na międzynarodową presję. Nieoficjalnie: niektórzy analitycy polityczni wskazują również na możliwość wymiany Gałuzi na osoby zatrzymane w Polsce, choć ta informacja nie została potwierdzona przez żadną ze stron.
Nieoficjalnie: źródła dyplomatyczne sugerują, że w negocjacjach mogły być poruszane kwestie związane z sytuacją Polaków mieszkających na Białorusi oraz z działalnością organizacji polonijnych. Władze białoruskie od dłuższego czasu wyrażają zaniepokojenie działalnością tych organizacji, oskarżając je o ingerencję w wewnętrzne sprawy kraju. Uwolnienie Gałuzi mogło być więc elementem szerszego porozumienia, mającego na celu złagodzenie napięć między oboma państwami. Należy jednak podkreślić, że są to jedynie spekulacje, a oficjalne stanowisko w tej sprawie nie zostało jeszcze przedstawione.
Reakcje na uwolnienie Romana Gałuzi
Uwolnienie Romana Gałuzi spotkało się z pozytywną reakcją w Polsce. Rodzina Gałuzi wyraziła ogromną ulgę i podziękowała wszystkim, którzy przyczynili się do jego uwolnienia. “Jesteśmy przeszczęśliwi, że Roman wrócił do domu. Przez te długie miesiące żyliśmy w niepewności i obawie o jego życie i zdrowie” – powiedziała żona Gałuzi, Anna. Polskie media szeroko opisywały wydarzenie, podkreślając rolę polskiej dyplomacji i determinację w walce o uwolnienie obywatela RP.
Uwolnienie Gałuzi zostało również pozytywnie ocenione przez Unię Europejską. W oświadczeniu rzecznik UE podkreślił, że uwolnienie Gałuzi jest krokiem w dobrym kierunku, ale jednocześnie zaapelował do władz białoruskich o przestrzeganie praw człowieka i uwolnienie wszystkich politycznych więźniów. Nieoficjalnie: niektórzy przedstawiciele UE wyrażają nadzieję, że uwolnienie Gałuzi może otworzyć drogę do dialogu z Białorusią i poprawy stosunków między oboma stronami. Jednak podkreślają również, że dialog ten musi być prowadzony w oparciu o zasadę wzajemnego szacunku i przestrzegania praw człowieka.
Przyszłość stosunków polsko-białoruskich
Uwolnienie Romana Gałuzi może mieć wpływ na przyszłość stosunków polsko-białoruskich. Nieoficjalnie: polska strona wyraża gotowość do dialogu z Białorusią, ale jednocześnie podkreśla, że dialog ten musi być prowadzony w oparciu o zasadę wzajemnego szacunku i przestrzegania praw człowieka. Kluczowe dla poprawy stosunków będzie uwolnienie wszystkich politycznych więźniów na Białorusi oraz zapewnienie im sprawiedliwego procesu sądowego. Polska strona oczekuje również od władz białoruskich zagwarantowania praw i wolności obywatelskich, w tym prawa do swobodnego wyrażania opinii i zgromadzeń.
Nieoficjalnie: analiza sytuacji wskazuje, że uwolnienie Gałuzi może być sygnałem zmiany polityki białoruskiej wobec Polski. Władze białoruskie mogą być zainteresowane poprawą stosunków z Polską w celu uzyskania wsparcia gospodarczego i politycznego. Jednak należy pamiętać, że sytuacja polityczna na Białorusi jest nadal bardzo niestabilna i przyszłość stosunków polsko-białoruskich jest trudna do przewidzenia. Konieczne jest dalsze monitorowanie sytuacji i prowadzenie odpowiedzialnej polityki wobec Białorusi, uwzględniającej zarówno interesy Polski, jak i potrzeby białoruskiego społeczeństwa.
