W specjalnym wydaniu programu “Onet Rano” z 6 grudnia 2023 roku, ks. Kazimierz Sowa, znany teolog i publicysta, podzielił się swoimi spostrzeżeniami na temat kondycji współczesnego polskiego społeczeństwa oraz roli tradycji w obliczu zmieniającego się świata. Duchowny podkreślił, że pomimo dynamicznego rozwoju i globalizacji, polskie tradycje, a w szczególności te związane z Bożym Narodzeniem, pozostają niezwykle silnie zakorzenione w narodowej tożsamości.
Polski “kod kulturowy” i siła tradycji
Ks. Sowa użył metafory “kodu kulturowego Polaków”, aby opisać głęboko zakorzenione w społeczeństwie wartości i obyczaje, które przetrwały próbę czasu. Zauważył, że nawet w dobie konsumpcjonizmu i komercjalizacji świąt, ludzie wciąż tłumnie uczestniczą w pasterkach, co świadczy o potrzebie duchowego wymiaru Bożego Narodzenia. “To rodzaj czegoś, co nazwalibyśmy kodem kulturowym Polaków” – stwierdził duchowny podczas rozmowy z Odetą Moro. Ta obserwacja wskazuje na trwałość pewnych wzorców kulturowych, które są przekazywane z pokolenia na pokolenie.
Duchowny zwrócił uwagę na paradoks, polegający na tym, że choć forma obchodzenia świąt ewoluuje, ich istota pozostaje niezmienna. “Z biegiem lat święta Bożego Narodzenia się trochę zmieniają niewątpliwie, ale mniej niż my się zmieniamy” – podkreślił ks. Sowa. W przeszłości święta były przede wszystkim okazją do obfitości jedzenia, natomiast obecnie coraz większą wagę przywiązuje się do relacji międzyludzkich i budowania więzi rodzinnych. Ta zmiana odzwierciedla ewolucję potrzeb i wartości w społeczeństwie.
Rola duchowieństwa i rodziców w przekazywaniu wartości
Ks. Sowa podkreślił, że zarówno duchowni, jak i rodzice, mają kluczową rolę w nadawaniu świętom Bożego Narodzenia głębszego sensu. Ich zadaniem jest wzbudzanie w ludziach tęsknoty za tym, co naprawdę ważne, czyli za pokojem, miłością i nadzieją. Duchowny przywołał słowa ks. prof. Andrzeja Guły o “tęsknocie” jako fundamentalnej ludzkiej potrzebie.
Duchowny zacytował również Antoine de Saint-Exupéry’ego, tłumacząc, że aby wzbudzić w ludziach pragnienie pokonywania przeszkód, nie należy ich zmuszać do budowy statku, lecz pokazać im fascynującą perspektywę podróży. “Zadanie rodziców jest takie, żeby pokazać, że te święta to jest coś więcej niż tylko prezenty i nawet jakieś fantastyczne skądinąd przygotowania kulinarne” – dodał ks. Sowa. To podkreśla potrzebę wychowania w duchu wartości, a nie tylko konsumpcji.
Współczesne lęki i potrzeba solidarności
Rozmowa w “Onet Rano” dotknęła również trudnych emocji związanych z obecną sytuacją geopolityczną, w szczególności z trwającymi konfliktami zbrojnymi. Ks. Sowa zauważył, że pragnienie bezpieczeństwa jest dziś wyjątkowo silne, a słowa kolęd o pokoju nabierają realnego znaczenia w obliczu zagrożenia. “Nie jestem w stanie wyobrazić sobie, jak wyglądają święta, kiedy boisz się, że coś wybuchnie za oknem albo może w ogóle jakiś dron akurat wybierze twój dom” – wyznał duchowny, wyrażając współczucie dla osób żyjących w strefach konfliktu.
Boże Narodzenie w historii Polski – lekcja dla współczesności
Ks. Sowa przywołał Boże Narodzenie z 1981 roku, w czasie stanu wojennego, kiedy na ulicach pojawiły się czołgi. Dla wielu Polaków był to moment poczucia zagrożenia i beznadziei. Duchowny zestawił tę sytuację z obecną sytuacją w Ukrainie, podkreślając, że historia uczy nas, jak ważne jest pragnienie pokoju i solidarność z sąsiadami. “Każdy gest solidarności wobec sąsiadów jest manifestacją pragnienia pokoju, który może stać się udziałem każdego narodu w Europie” – stwierdził ks. Sowa.
Duchowny podkreślił, że tradycja, nawet w nowoczesnym wydaniu, może stanowić odpowiedź na współczesne lęki i podziały. Nawet jeśli święta są “na wypasie”, jak to mówią młodzi ludzie, ich fundamentem musi pozostać wymiar duchowy i rodzinny. To właśnie te wartości mogą pomóc w budowaniu bardziej sprawiedliwego i pokojowego świata. Ks. Sowa w swojej wypowiedzi zwrócił uwagę na potrzebę pielęgnowania polskiego dziedzictwa kulturowego i przekazywania go kolejnym pokoleniom.
Analiza wypowiedzi ks. Sowy wskazuje na jego głębokie zrozumienie kondycji współczesnego społeczeństwa i roli tradycji w kształtowaniu tożsamości narodowej. Duchowny unikał uproszczeń i sensacji, skupiając się na merytorycznej analizie i poszukiwaniu odpowiedzi na fundamentalne pytania o sens życia i przyszłość Europy. Ks. Sowa, jako doświadczony teolog i publicysta, w swoim wystąpieniu przedstawił perspektywę, która może być inspiracją dla wielu osób.
Wnioski z rozmowy z ks. Sową wskazują, że w dobie globalizacji i szybkiej zmiany społecznej, tradycja może stanowić ważny punkt odniesienia i źródło siły dla społeczeństwa. Ks. Sowa podkreślił, że pielęgnowanie polskiego dziedzictwa kulturowego i przekazywanie go kolejnym pokoleniom jest kluczowe dla zachowania tożsamości narodowej i budowania lepszej przyszłości. Ks. Sowa w swoim wystąpieniu zwrócił uwagę na potrzebę dialogu i wzajemnego zrozumienia, aby pokonać podziały i budować społeczeństwo oparte na wartościach.
Warto zauważyć, że wypowiedź ks. Sowy wpisuje się w szerszy kontekst dyskusji o roli religii i tradycji w społeczeństwie. Wiele osób poszukuje odpowiedzi na pytania o sens życia i potrzebuje poczucia przynależności do wspólnoty. Ks. Sowa, jako przedstawiciel Kościoła katolickiego, w swoim wystąpieniu przedstawił perspektywę, która może być bliska wielu Polakom. Ks. Sowa w swoim wystąpieniu podkreślił, że tradycja może być źródłem nadziei i inspiracji w trudnych czasach.
Podsumowując, wypowiedź ks. Kazimierza Sowy w programie “Onet Rano” stanowi cenną refleksję nad kondycją współczesnego polskiego społeczeństwa i rolą tradycji w obliczu zmieniającego się świata. Duchowny, używając metafory “kodu kulturowego Polaków”, podkreślił trwałość pewnych wartości i obyczajów, które są przekazywane z pokolenia na pokolenie. Ks. Sowa w swoim wystąpieniu zwrócił uwagę na potrzebę pielęgnowania polskiego dziedzictwa kulturowego i przekazywania go kolejnym pokoleniom.
