Rosja oficjalnie przedłużyła do 28 lutego 2026 roku tymczasowe ograniczenia w eksporcie benzyny i innych produktów naftowych poza granice kraju. Decyzja, ogłoszona 6 grudnia 2025 roku przez rząd rosji, ma na celu stabilizację krajowego rynku paliw w obliczu trwających ataków na infrastrukturę energetyczną. Informację tę potwierdziła agencja Bloomberg, wskazując na bezpośredni związek między ograniczeniami eksportowymi a potrzebą zabezpieczenia dostaw dla wewnętrznych odbiorców.
Zakres i Charakter Ograniczeń Eksportowych w Rosji
Dekret opublikowany w sobotę, 6 grudnia 2025 roku, obejmuje wszystkich eksporterów, w tym bezpośrednich producentów paliw. Ograniczenia dotyczą nie tylko benzyny, ale również oleju napędowego, paliwa okrętowego oraz innych rodzajów olejów napędowych importowanych przez kraje, które nie posiadają własnej produkcji. Poprzedni okres obowiązywania tych środków miał zakończyć się w grudniu 2025 roku, jednak sytuacja wewnętrzna wymusiła przedłużenie restrykcji. Rosja, historycznie znaczący eksporter produktów naftowych, obecnie koncentruje się na zaspokojeniu własnego popytu.
Według danych Ministerstwa Energii rosji, w 2024 roku kraj ten wyprodukował ponad 42 miliony ton benzyny silnikowej. Przed wprowadzeniem ograniczeń eksportowych, około 25% tej produkcji było kierowane na rynki zagraniczne. Obecnie, w związku z przedłużonym zakazem, eksport ten został drastycznie ograniczony, co ma istotny wpływ na globalną dostępność paliw. Rząd rosji podkreśla, że priorytetem jest zapewnienie stabilnych dostaw dla sektora rolniczego i armii.
Przyczyny Decyzji: Ataki na Infrastrukturę i Kryzys Paliwowy
Bezpośrednią przyczyną przedłużenia zakazu eksportu paliw są regularne ataki ukraińskich dronów na rafinerie ropy naftowej i porty na terenie rosji. Ataki te, nasilone w okresie od sierpnia 2025 roku, doprowadziły do niedoborów paliwa w niektórych regionach kraju i gwałtownego wzrostu cen detalicznych. Według danych Rosstat, średnia cena benzyny na stacjach benzynowych wzrosła o 18% w ciągu ostatnich trzech miesięcy 2025 roku. Rosja stara się zminimalizować skutki tych ataków poprzez ograniczenie eksportu i skierowanie dostępnych zasobów na potrzeby wewnętrzne.
Raport przygotowany przez Instytut Studiów Energetycznych w Moskwie wskazuje, że ataki na infrastrukturę doprowadziły do zmniejszenia zdolności przerobowych rafinerii o około 15%. To z kolei wpłynęło na spadek produkcji benzyny i oleju napędowego, co wymusiło interwencję rządu. Rosja, jako jeden z największych producentów energii na świecie, odczuwa skutki destabilizacji wewnętrznej infrastruktury.
Wpływ na Globalny Rynek Paliw i Alternatywni Dostawcy
Przedłużenie zakazu eksportu paliw przez rosję wywiera presję na globalny rynek. Analitycy z firmy Rystad Energy szacują, że ograniczenia eksportowe z rosji mogą doprowadzić do wzrostu cen benzyny na światowych rynkach o 5-10% w pierwszym kwartale 2026 roku. Wzrost ten będzie szczególnie odczuwalny w Europie, która tradycyjnie importowała znaczące ilości paliw z rosji.
W odpowiedzi na ograniczenia eksportowe z rosji, inne kraje OPEC+ zwiększyły produkcję paliw. Arabia Saudyjska i Zjednoczone Emiraty Arabskie ogłosiły zwiększenie wydobycia ropy naftowej, co ma częściowo zrekompensować niedobory na rynku. Jednakże, zwiększenie produkcji przez OPEC+ nie jest wystarczające, aby w pełni zaspokoić globalny popyt, co skutkuje wzrostem cen. Rosja, poprzez swoją decyzję, wpływa na dynamikę globalnego rynku energetycznego.
Główni Odbiorcy Rosyjskich Paliw i Zmiany w Strukturze Eksportu
Pomimo ograniczeń eksportowych, rosja nadal eksportuje część swoich produktów rafinowanych. Głównymi odbiorcami pozostają Chiny, Indie oraz Turcja. Według danych agencji Reuters, w okresie od stycznia do listopada 2025 roku Chiny zaimportowały z rosji około 10 milionów ton benzyny i oleju napędowego. Indie i Turcja również zwiększyły import rosyjskich paliw, wykorzystując korzystne ceny.
Jednakże, ogólne wolumeny sprzedaży rosyjskich paliw za granicę znajdują się na najniższych poziomach od lat. Przedłużony zakaz eksportu i ograniczenia produkcyjne doprowadziły do spadku dostępności paliw na rynku międzynarodowym. Rosja, pomimo utrzymania pozycji jednego z największych producentów energii, traci na znaczeniu jako eksporter paliw.
Rosja stoi przed wyzwaniem zapewnienia stabilności na rynku wewnętrznym, jednocześnie minimalizując negatywny wpływ na globalną gospodarkę. Decyzja o przedłużeniu zakazu eksportu paliw jest odpowiedzią na bieżącą sytuację, ale wymaga dalszej analizy i dostosowania strategii w dłuższej perspektywie. Rosja musi znaleźć sposób na odbudowę infrastruktury energetycznej i zwiększenie zdolności produkcyjnych, aby ponownie stać się wiarygodnym eksporterem paliw.
Sytuacja ta podkreśla znaczenie dywersyfikacji źródeł energii i inwestycji w odnawialne technologie. Rosja, jako kraj silnie uzależniony od eksportu surowców energetycznych, musi uwzględnić te czynniki w swojej polityce energetycznej. Rosja musi również uwzględnić geopolityczne ryzyko związane z atakami na infrastrukturę energetyczną.
