Rok 2026 zapowiada się jako potencjalnie przełomowy moment dla branży private equity, po okresie zakłóceń spowodowanych pandemią, inflacją i napięciami geopolitycznymi. Prognozy wskazują na wzrost gospodarczy na poziomie około 4% PKB, wspierany przez obniżające się stopy procentowe, co powinno pobudzić rynek transakcji lewarowanych. Private equity stoi przed powrotem do bardziej przewidywalnego środowiska, jednak nie oznacza to uproszczenia wyzwań. Nadchodzący cykl wzrostowy ujawni zarówno nagromadzone możliwości, jak i nowe bariery strukturalne.
Odblokowanie Zamrożonych Wyjść: Kluczowy Moment dla Funduszy
Ostatnie lata charakteryzowały się zjawiskiem “zamrożonych wyjść”, gdzie obiecujące spółki portfelowe nie mogły wejść na rynek z powodu niekorzystnych wycen i wysokich kosztów finansowania. Sytuacja ta ma ulec zmianie w 2026 roku. Inwestorzy instytucjonalni (LPs), po okresie ograniczonej dystrybucji zysków, będą oczekiwać realizacji strategii wyjścia i powrotu do tradycyjnego cyklu inwestycyjnego. Według analiz, presja na realizację zysków przełoży się na zwiększoną podaż atrakcyjnych aktywów i zaostrzoną konkurencję o wysokiej jakości spółki. Private equity, które skutecznie wykorzystają tę sytuację, będą miały szansę na osiągnięcie ponadprzeciętnych zwrotów.
Szczególnie istotne będzie umiejętne zarządzanie portfelem i identyfikacja spółek o wysokim potencjale wzrostu. Dane z raportów branżowych wskazują, że fundusze, które potrafią efektywnie wykorzystać analizę danych i technologię w procesie inwestycyjnym, zyskają przewagę konkurencyjną. Jednakże, rynek pozostaje pod wpływem euforii związanej ze sztuczną inteligencją, co przekłada się na zawyżone wyceny zarówno na rynkach publicznych, jak i w sektorze venture capital.
Sztuczna Inteligencja: Szansa i Asymetria Kosztów
Wprowadzenie sztucznej inteligencji (AI) do procesów inwestycyjnych i zarządzania portfelem stanowi kluczowy element strategii dla funduszy private equity. Jednakże, rynek AI charakteryzuje się asymetrią kosztów: infrastruktura obliczeniowa generuje znaczne koszty zmienne, co utrudnia budowę rentownych firm w porównaniu z wcześniejszymi modelami biznesowymi opartymi na technologiach cyfrowych. Koszty związane z utrzymaniem i rozwojem modeli AI mogą stanowić istotną barierę wejścia dla nowych podmiotów.
Ponadto, nie znamy ostatecznego kształtu rewolucji AI ani tego, które modele biznesowe okażą się trwałe. Sytuacja ta przypomina okres boomu internetowego z końca lat 90. i początku 2000 roku, jednak skala zmian i tempo ich zachodzenia są znacznie większe. Dla funduszy private equity, operujących w perspektywie kilkuletniej, stanowi to fundamentalne wyzwanie: jak dokonywać długoterminowych inwestycji w środowisku, w którym fundamenty wielu branż ulegają redefinicji. Private equity musi uwzględnić ryzyko związane z dynamicznymi zmianami technologicznymi i potencjalną przestarzałością inwestycji.
Region CEE: Potencjał i Zagrożenia w Kontekście AI
Polska i region Europy Środkowo-Wschodniej (CEE) dysponują znaczącym potencjałem w zakresie talentów technologicznych, co potwierdzają sukcesy firm takich jak ElevenLabs czy Neptun.AI. Jednakże, transformacja związana z AI zmienia dynamikę konkurencji o talenty. Rosnąca automatyzacja zadań wymagających wiedzy specjalistycznej może stopniowo osłabiać konkurencyjność regionu opartą na niskich kosztach pracy i wysokich kwalifikacjach pracowników. Private equity powinno uwzględnić te zmiany w swoich strategiach inwestycyjnych.
Kluczowe dla regionu CEE jest przejście z roli dostawcy talentów do roli centrum tworzenia infrastruktury, komercjalizacji i budowy firm opartych na AI. W przeciwnym razie, region, pomimo wysokiej jakości kadr, może zostać zepchnięty na margines najważniejszego megatrendu gospodarczego. Inwestycje w rozwój lokalnej infrastruktury AI i wsparcie dla innowacyjnych przedsiębiorstw są niezbędne dla zapewnienia długoterminowego wzrostu gospodarczego.
Luka Kapitałowa i Rola Funduszy Publicznych
Pomimo rosnącego zainteresowania regionem CEE, wciąż brakuje lokalnego kapitału zdolnego do budowy europejskich liderów. Trend tworzenia funduszy captive przez globalnych graczy oraz przejście zarządzających funduszami (GPs) na model deal-by-deal carry pogłębia tę lukę. Private equity musi aktywnie poszukiwać nowych źródeł finansowania i współpracować z lokalnymi instytucjami finansowymi.
Warto zauważyć, że większość funduszy private equity i venture capital w regionie jest finansowana ze środków publicznych. W niektórych przypadkach, szczególnie na mniej dojrzałych rynkach, może to prowadzić do wyboru mniej efektywnych podmiotów lub menadżerów. Konieczna jest transparentność i rzetelna ocena potencjału inwestycyjnego funduszy, aby zapewnić efektywne wykorzystanie środków publicznych. Analiza przypadków z ostatniej dekady pokazuje, że inwestycje w fundusze o udokumentowanym track recordzie przynoszą wyższe zwroty.
Podsumowując, rok 2026 stanowi kluczowy moment dla branży private equity. Fundusze, które potrafią dostosować się do zmieniających się warunków rynkowych, wykorzystać potencjał sztucznej inteligencji i zidentyfikować atrakcyjne możliwości inwestycyjne w regionie CEE, będą miały szansę na osiągnięcie ponadprzeciętnych zwrotów. Jednakże, sukces wymaga strategicznego podejścia, rzetelnej analizy danych i umiejętności zarządzania ryzykiem.
