6 grudnia 2023 roku, po intensywnych negocjacjach, unijni prawodawcy osiągnęli ostateczne porozumienie w sprawie klauzuli ochronnej do umowy handlowej pomiędzy Unią Europejską a blokiem Mercosur (Argentyna, Brazylia, Paragwaj i Urugwaj). Kluczowym elementem tego porozumienia jest mechanizm uruchamiany w przypadku spadku cen produktów wrażliwych na poziomie 8 procent. Ten postęp ma na celu zabezpieczenie europejskich rolników przed potencjalnym negatywnym wpływem importu z Ameryki Południowej.
Geneza i Przebieg Negocjacji w sprawie Umowy
Negocjacje dotyczące umowy handlowej UE-Mercosur trwają od wielu lat. Pierwotna propozycja Komisji Europejskiej zakładała próg uruchomienia klauzuli ochronnej na poziomie 10 procent spadku cen. Jednakże, Parlament Europejski, w głosowaniu 5 grudnia 2023 roku, obniżył ten próg do 5 procent. Ostatecznie, w wyniku kompromisu z duńską prezydencją Rady UE, ustalono próg na poziomie 8 procent. Ten kompromis odzwierciedla złożoność interesów różnych stron zaangażowanych w negocjacje.
Według informacji przekazanych przez PAP, kluczową rolę w osiągnięciu korzystnego porozumienia dla Polski odegrała polska delegacja w Parlamencie Europejskim. Europoseł Andrzej Halicki, szef polskiej delegacji, podkreślił, że dzięki ich staraniom klauzula ochronna gwarantuje skuteczną ochronę polskich i europejskich rolników. Umowa ta, w obecnym kształcie, ma zapewnić stabilność dla europejskiego sektora rolnego.
Szczegóły Klauzuli Ochronnej i Mechanizm Działania Umowy
Klauzula ochronna stanowi mechanizm pozwalający na podjęcie działań w przypadku, gdy import z Mercosuru spowoduje znaczący spadek cen produktów rolnych w Unii Europejskiej. Uruchomienie klauzuli może prowadzić do wprowadzenia środków ochronnych, takich jak cła antydumpingowe lub ograniczenia ilościowe importu. Próg uruchomienia na poziomie 8 procent oznacza, że jeśli ceny produktów wrażliwych spadną o co najmniej 8 procent w porównaniu z okresem bazowym, Komisja Europejska będzie zobowiązana do przeprowadzenia analizy i rozważenia uruchomienia mechanizmu ochronnego. Umowa ta ma na celu zrównoważenie korzyści z handlu z Mercosurem z ochroną europejskich producentów.
Produkty wrażliwe, które podlegają klauzuli ochronnej, obejmują m.in. wołowinę, drób, nabiał, cukier i etanol. Otwarcie rynków Mercosuru na europejski przemysł jest kluczowym elementem umowy, jednakże ochrona europejskiego rolnictwa jest traktowana jako priorytet. Mechanizm ten ma na celu zapewnienie, że korzyści z handlu będą rozdzielane w sposób sprawiedliwy i zrównoważony.
Polityczne Implikacje i Pozycja Państw Członkowskich w sprawie Umowy
Pomimo osiągnięcia porozumienia w sprawie klauzuli ochronnej, umowa wciąż napotyka na opór ze strony niektórych państw członkowskich UE. Francja i Polska wyraziły swoje zastrzeżenia, podkreślając konieczność zapewnienia odpowiedniej ochrony dla swoich rolników. Aby zablokować zatwierdzenie umowy, Francja i Polska musiałyby uzyskać poparcie co najmniej dwóch innych państw członkowskich, w tym jednego dużego kraju, takiego jak Włochy.
Premier Włoch, Giorgia Meloni, uznała, że przedwczesne jest mówienie o możliwości podpisania porozumienia z Mercosurem w najbliższych dniach. Podkreśliła konieczność wprowadzenia dodatkowych środków na rzecz ochrony rolnictwa. Ta ostrożna postawa Włoch może mieć kluczowe znaczenie dla dalszych losów umowy. Ostateczne głosowanie stolic nad umową z Mercosurem może odbyć się 8 grudnia 2023 roku, po rozpoczęciu szczytu unijnego w Brukseli.
Ekonomiczne Aspekty i Potencjalne Korzyści z Umowy
Realizacja umowy handlowej z Mercosurem ma potencjał do zwiększenia wymiany handlowej pomiędzy UE a Ameryką Południową. Preferencje celne dla produktów takich jak wołowina, drób, nabiał, cukier i etanol z krajów Mercosuru mogą zwiększyć eksport tych produktów do UE. Z kolei otwarcie rynków Mercosuru na europejski przemysł może zwiększyć eksport europejskich towarów i usług do Ameryki Południowej. Szacunki wskazują, że umowa może przynieść znaczne korzyści ekonomiczne dla obu stron.
Według analiz przeprowadzonych przez Komisję Europejską, umowa może zwiększyć PKB UE o około 0,8 procenta w perspektywie długoterminowej. Zwiększenie eksportu europejskich towarów i usług do Mercosuru może również przyczynić się do tworzenia nowych miejsc pracy w UE. Jednakże, aby w pełni wykorzystać potencjał umowy, konieczne jest zapewnienie odpowiedniej ochrony dla europejskich rolników i przedsiębiorstw.
Podsumowanie i Perspektywy dla Przyszłości Umowy
Osiągnięcie porozumienia w sprawie klauzuli ochronnej stanowi istotny krok naprzód w procesie ratyfikacji umowy handlowej UE-Mercosur. Ustalenie progu uruchomienia mechanizmu ochronnego na poziomie 8 procent stanowi kompromis pomiędzy interesami różnych stron zaangażowanych w negocjacje. Jednakże, ostateczna decyzja w sprawie zatwierdzenia umowy zależy od pozycji państw członkowskich UE, w szczególności Francji, Polski i Włoch.
Przyszłość umowy pozostaje niepewna. W przypadku braku zgody wszystkich państw członkowskich UE, umowa nie zostanie ratyfikowana. Z drugiej strony, jeśli państwa członkowskie UE wyrażą zgodę na ratyfikację umowy, może to otworzyć nowe możliwości dla handlu i inwestycji pomiędzy UE a Ameryką Południową. Monitorowanie dalszych wydarzeń i analizowanie wpływu umowy na europejski rynek rolny będzie kluczowe dla oceny jej długoterminowych skutków.
