Wulkan to niezwykłe zjawisko geologiczne, które fascynuje naukowców i miłośników przyrody na całym świecie. Ostatnie badania nad wulkanem Uturuncu w Boliwii ujawniają, że mimo jego długiego okresu uśpienia, pod powierzchnią zachodzą zaskakujące procesy. Naukowcy z różnych uczelni połączyli siły, aby zbadać, co tak naprawdę dzieje się w jego wnętrzu.
Wulkan Uturuncu – historia i badania
Wulkan Uturuncu, który ostatni raz wybuchł około 250 tysięcy lat temu, stał się obiektem intensywnych badań. Wykorzystując nowoczesne technologie, takie jak tomografia sejsmiczna, naukowcy stworzyli trójwymiarowy obraz wnętrza wulkanu. Dzięki temu udało się zrozumieć, dlaczego Uturuncu wykazuje oznaki aktywności, mimo że nie erupuje od tak długiego czasu.
Badania wykazały, że na obszarze wulkanu występuje niezwykły wzór deformacji terenu, znany jako efekt sombrero. W centrum kaldery obserwuje się podnoszenie terenu, podczas gdy otaczające obszary opadają. To zjawisko wzbudziło wiele spekulacji na temat możliwej aktywności magmy, jednak nowe analizy wskazują, że kluczową rolę odgrywają płyny, a nie magma.
Jakie tajemnice kryje wulkan?
Analiza ponad 1700 zarejestrowanych trzęsień ziemi pozwoliła naukowcom stworzyć dokładną mapę systemu hydrotermalnego pod Uturuncu. Wykryto strefy, w których płyny i gazy migrują ku powierzchni, gromadząc się bezpośrednio pod kraterem. To właśnie ich obecność odpowiada za obserwowane deformacje terenu. Co ciekawe, nie zaobserwowano oznak gromadzenia się magmy, co znacznie zmniejsza ryzyko erupcji.
Warto zauważyć, że systemy wulkaniczne to nie tylko lawa, ale także rozległe sieci zbiorników z gorącą wodą i gazami. Uturuncu znajduje się nad jednym z największych znanych ciał magmowych, kompleksem Altiplano-Puna, który zasila aktywny system hydrotermalny. Badania opublikowane na stronie Prac Narodowej Akademii Nauk (PNAS) w kwietniu 2025 roku potwierdzają, że to właśnie ten system jest kluczowym czynnikiem odpowiedzialnym za aktywność wulkanu.
Przyszłość badań nad wulkanami
Technika tomografii sejsmicznej, która pozwala na uzyskanie dokładnych obrazów wnętrza Ziemi, jest niezwykle obiecująca. Fale sejsmiczne, przechodząc przez różne materiały, zmieniają prędkość, co dostarcza informacji o ich składzie i stanie skupienia. Połączenie tej metody z analizą skał umożliwiło identyfikację kanałów, którymi płyny przemieszczają się w górę, oraz miejsc, gdzie się akumulują.
Według profesora Matthew Pritcharda z Uniwersytetu Cornella, metody zastosowane w badaniu Uturuncu można z powodzeniem wykorzystać do analizy innych wulkanów. Na całym świecie istnieje ponad 1400 obiektów, które przez długi czas uważano za wygasłe, lecz wciąż wykazują oznaki życia. Nowoczesne techniki geofizyczne mogą pomóc w przewidywaniu ich zachowań i minimalizowaniu ryzyka.
Więcej informacji można znaleźć tutaj oraz w tym artykule.
