Od stycznia 2024 roku w Polsce wprowadzane jest innowacyjne świadczenie wspierające, które stanowi znaczącą zmianę w systemie wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami. Celem tej inicjatywy jest zwiększenie samodzielności oraz niezależności finansowej beneficjentów. To nowe rozwiązanie skierowane jest do dorosłych osób, które ukończyły 18 lat. Jego kluczową cechą jest brak kryterium dochodowego, co oznacza, że wysokość uzyskiwanych dochodów nie wpływa na prawo do otrzymania wsparcia.
Świadczenie wspierające funkcjonuje niezależnie od innych form pomocy. Można je zatem łączyć z innymi świadczeniami. Jest to istotny krok w kierunku budowania bardziej elastycznego systemu. Program jest wprowadzany etapami, co pozwala na płynne dostosowanie się do nowych regulacji.
Jak ustalana jest wysokość świadczenia?
Wysokość świadczenia wspierającego jest ściśle powiązana z indywidualnym poziomem potrzeby wsparcia. Ten poziom jest określany w punktach, w skali od 70 do 100. Oceny dokonuje Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności (WZON). Prawo do świadczenia przysługuje osobom, które uzyskają w decyzji WZON od 70 do 100 punktów.
Kwota świadczenia jest procentowo powiązana z wysokością renty socjalnej. Stanowi ona jej określony procent, wahający się od 40% do 220%. Na przykład, dla osób z najwyższą punktacją (95-100 pkt) świadczenie wynosi 220% renty socjalnej. Oznacza to kwotę 4133,64 zł miesięcznie, biorąc pod uwagę waloryzację od marca 2025 roku. Natomiast przy najniższej kwalifikującej się punktacji (70-74 pkt), świadczenie wynosi 40% renty socjalnej, czyli 751,56 zł, również według stawek od marca 2025 roku. Warto zaznaczyć, że świadczenie podlega corocznej waloryzacji, zgodnie z waloryzacją renty socjalnej.
Od kiedy i dla kogo? Harmonogram wprowadzania świadczenia.
Wprowadzanie świadczenia wspierającego zostało podzielone na trzy fazy. Ma to na celu stopniowe objęcie wsparciem wszystkich uprawnionych osób. Od 1 stycznia 2024 roku świadczenie przysługuje osobom, które uzyskały od 87 do 100 punktów potrzeby wsparcia. Są to najwyższe poziomy. Kolejne grupy beneficjentów będą mogły ubiegać się o to wsparcie w następnych latach.
Kolejne grupy osób będą mogły ubiegać się o to wsparcie od 1 stycznia 2025 roku. Wówczas świadczenie będzie dostępne dla osób z punktacją od 78 do 86. Ostatnia faza rozpocznie się od 1 stycznia 2026 roku. Wtedy świadczenie obejmie osoby z punktacją od 70 do 77. Istnieje jednak ważny wyjątek. Osoby, na które ich opiekunowie pobierali dotychczasowe świadczenia opiekuńcze przed lub od 1 stycznia 2024 roku, mogły uzyskać prawo do świadczenia wspierającego już od 1 stycznia 2024 roku, pod warunkiem uzyskania co najmniej 70 punktów.
Uproszczona procedura i wsparcie dla opiekunów
Procedura ubiegania się o świadczenie wspierające jest dwuetapowa. Wymaga ona wykorzystania kanałów elektronicznych. Najpierw należy złożyć wniosek o ustalenie poziomu potrzeby wsparcia do Wojewódzkiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności. Można to zrobić bezpośrednio, przez Powiatowy Zespół lub elektronicznie za pośrednictwem portalu Emp@tia. Po uzyskaniu decyzji WZON, należy złożyć wniosek o przyznanie świadczenia wspierającego do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. ZUS przyjmuje wnioski wyłącznie online, poprzez platformę PUE ZUS, portal Emp@tia lub bankowość elektroniczną.
Warto zaznaczyć, że ustawa o świadczeniu wspierającym wprowadza także istotne zmiany w systemie świadczeń opiekuńczych. Świadczenie pielęgnacyjne dla rodziców i opiekunów dzieci niepełnosprawnych do 18. roku życia jest teraz dostępne bez żadnych ograniczeń w podejmowaniu zatrudnienia. Ponadto, pobieranie własnych świadczeń emerytalno-rentowych nie wpływa na prawo do świadczenia pielęgnacyjnego. ZUS opłaca składki na ubezpieczenie zdrowotne za osobę pobierającą świadczenie wspierające. Opłaca również składki za jej opiekuna, który zrezygnował z pracy w celu sprawowania opieki. Za opiekuna niepozostającego w zatrudnieniu ZUS opłaci także składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. To kompleksowe podejście ma na celu realne wsparcie zarówno osób z niepełnosprawnościami, jak i ich rodzin. Aby uzyskać szczegółowe informacje, Przeczytaj więcej na ten temat. Jeśli interesują Cię inne formy wsparcia, Zobacz również podobny artykuł.
