Od października 2025 roku Polska wprowadzi ogólnokrajowy system kaucyjny. Ma on na celu zwiększenie recyklingu opakowań. W centrum tego rozwiązania znajdzie się nie tylko zwrot gotówki, ale również praktyczny bon kaucyjny. Ten mechanizm, choć znany z innych europejskich krajów, będzie nowością dla wielu polskich konsumentów i detalistów. Jego wdrożenie ma usprawnić proces odzyskiwania kaucji za butelki i puszki, jednocześnie wspierając cele środowiskowe.
Bon kaucyjny: Jak działa i dlaczego jest ważny?
Czym dokładnie jest bon kaucyjny? To wydruk lub kupon otrzymywany z automatu po oddaniu pustych opakowań. Zawiera on kwotę odpowiadającą zwróconej kaucji. Zamiast bezpośredniej wypłaty gotówki, konsument otrzymuje dokument, który może zrealizować w kasie sklepu. Co istotne, polskie przepisy jasno wskazują, że bon ten musi być wymienialny na pieniądze bez konieczności dokonywania dodatkowych zakupów. To kluczowa zasada zapewniająca jego funkcjonalność.
Z perspektywy operacyjnej, bon kaucyjny oferuje znaczące korzyści dla placówek handlowych. Automaty przyjmujące opakowania nie wymagają częstego uzupełniania monet. To wydłuża ich czas działania i minimalizuje przestoje. Redukuje to również koszty zarządzania gotówką w sklepach. W efekcie, system staje się bardziej wydajny i mniej obciążający dla personelu. Ministerstwo Klimatu i Środowiska rekomenduje, aby bon był ważny co najmniej miesiąc. Taki okres pozwala na elastyczne rozliczenia między sklepami a operatorami systemu.
Finansowe i logistyczne aspekty systemu kaucyjnego
System kaucyjny, który ruszy jesienią 2025 roku, obejmie butelki plastikowe (do 3 litrów), puszki metalowe (do 1 litra) oraz butelki szklane wielokrotnego użytku (do 1,5 litra). Kaucja wyniesie 50 groszy za plastik i puszki, a 1 złotówkę za szkło. Te konkretne kwoty mają zachęcić konsumentów do aktywnego udziału w recyklingu. Wszystkie opakowania objęte kaucją będą posiadały specjalne oznaczenia. To ułatwi ich identyfikację.
Obowiązek przyjmowania opakowań spoczywa na sklepach o powierzchni powyżej 200 m², które sprzedają napoje objęte systemem. Mniejsze placówki mogą to robić dobrowolnie, z wyjątkiem tych oferujących butelki szklane wielokrotnego użytku – te muszą je przyjmować. Co ważne, kaucję odzyskamy bez paragonu. To znacznie upraszcza proces dla konsumentów. Opakowań nie wolno zgniatać przed oddaniem. Zapewnia to ich prawidłową identyfikację przez automaty.
System kaucyjny jest odpowiedzią na unijne wymogi dyrektywy SUP. Ma on na celu osiągnięcie wysokich poziomów selektywnej zbiórki (77% do 2025 r., 90% do 2029 r.) oraz zwiększenie zawartości recyklatów w nowych butelkach. Finansowanie systemu pochodzi od producentów napojów. Dodatkowe środki generują niezwrócone kaucje oraz sprzedaż materiałów z recyklingu. Już siedem podmiotów uzyskało zezwolenia na prowadzenie systemu, w tym ZWROTKA S.A. i POLKA S.A. To świadczy o zaawansowaniu prac.
Bon kaucyjny w kontekście europejskim i przyszłość
Polska dołącza do grona krajów europejskich, które już z powodzeniem stosują systemy kaucyjne. W wielu z nich bon jest standardowym i efektywnym narzędziem zwrotu kaucji. Przykładem może być niemiecki system Pfand, gdzie bony są powszechnie używane i akceptowane. Ta międzynarodowa praktyka potwierdza, że bon kaucyjny to sprawdzone i praktyczne rozwiązanie. Zapewnia ono płynność działania systemu.
Wprowadzenie bonu kaucyjnego stanowi kluczowy element nowego systemu. Ułatwia on proces zwrotu opakowań, redukuje obciążenia operacyjne dla handlu i wspiera cele ekologiczne. Jego prostota i efektywność mają szansę przyczynić się do sukcesu całego przedsięwzięcia. Dzięki temu narzędziu recykling stanie się bardziej dostępny i wygodny dla wszystkich obywateli. Aby dowiedzieć się więcej o mechanizmach działania, Przeczytaj więcej na ten temat. Jeśli interesują Cię szersze aspekty ekologiczne, Zobacz również podobny artykuł.
